Τζόνγκολος. Η Μόρα της Θράκης.

Σύμφωνα με τις παραδόσεις των περισσοτέρων περιοχών της Ελλάδας, η Μόρα είναι πνεύμα που επισκέπτεται τους ανθρώπους που κοιμούνται και παραλύει το σώμα τους. Αυτή την κατάσταση το άτομο την βιώνει εν πλήρη συνειδήση, αφού είναι ξύπνιο, νοιώθει τρομερό πόνο στο στήθος, δεν μπορεί να κουνήσει κανένα μέλος του σώματος του αλλά ούτε και να φωνάξει.


Οι εμφανίσεις της Μόρας συνέβαιναν από την αρχαιότητα και συνεχίζουν ακόμη και στις μέρες μας. Χιλιάδες άτομα σε όλη την Ελλάδα επιβεβαιώνουν πως δέχτηκαν την επίσκεψη αυτού του κακού πνεύματος και έγιναν για λίγο αιχμάλωτοι της παρουσίας του. Το όνομα της Μόρας είναι παράφραση του Μορμώ, του θηλυκού μυθολογικού πλάσματος που με αυτό φόβιζαν τα παιδιά οι αρχαίου Έλληνες.

Σε κάποιες από τις εμφανίσεις της τα θύματα της ανέφεραν ότι έχει μορφή μαυροφορεμένης γυναίκας. Ο θρύλος έχει συνδέσει το όνομα της με την πρώτη σύντροφο του Αδάμ, την “γνωστική” Λίλιθ ή ακόμα και με μία από τις τρεις κόρες της.

Στην Θράκη όμως η Μόρα είναι γένους αρσενικού. Το όνομα του είναι “Τζόνγκολος” και έχει μορφή μαύρης θεόρατης σκιάς, ενώ κάποιες άλλες φορές προτιμά να εμφανίζεται με την μορφή μικρού μαύρου καλικάντζαρου με ουρά και κέρατα στο κεφάλι. Ο Τζόνγκολος ήταν ο φόβος και ο τρόμος των ανθρώπων και οι επισκέψεις του επέφεραν στο άτομο τα ίδια ακριβώς βιώματα με αυτά της Μόρας.

Συνήθιζε να κάθετε στο στήθος του θύματος του και να το πιέζει δυνατά, σε βαθμό που να μην μπορεί αυτό να αναπνεύσει με ευκολία. Σε πολλές περιπτώσεις γελούσε και ρωτούσε το θύμα του κοροϊδευτικά αν πονάει, ενώ σε κάποιες άλλες κέντριζε το κορμί των γυναικών με τις βελόνες που χρησιμοποιούσαν για το πλέξιμο των ρούχων.

Οι άνθρωποι για να προφυλαχθούν από αυτόν τοποθετούσαν ένα ανοιχτό ψαλίδι κάτω από τα μαξιλάρια τους και θυμίαζαν το υπνοδωμάτιο τους κάθε μέρα. Αν παρόλα αυτά ο Τζόνγκολος κατάφερνε να τους πλησιάσει και να τους παραλύσει, η επανάληψη της φράσης “Ιησούς Χριστός νικά”, ήταν το μόνο που μπορούσε να τον κάνει να εγκαταλείψει την μάχη με τον άνθρωπο και να τον αφήσει ήσυχο.

Ο Τζόνγκολος φαίνεται πως επέλεγε με κάποιον άγνωστο τρόπο τα θύματα του και έκανε συχνές επιθέσεις σε αυτά, καθώς και στα μέλη της οικογένειας τους. Οι παλαιότεροι ανέφεραν ότι είναι τιμωρία από τον θεό για κάποιες αμαρτίες του παρελθόντος ή ότι τα θύματα του είναι αγαπητά από τον θεό και ο Τζόνγκολος στέλνετε από τον διάβολο για να τα βασανίσει.

Ο θρύλος κρατά ακόμη στην Θράκη. Το όνομα του, αν και ξεχασμένο από τους περισσότερους, και ο ρόλος του έχουν παραλληλισθεί πλέον με την Μόρα της υπόλοιπης Ελλάδας. Η παράδοση πάντα δανείζει και δανείζεται όταν ο μύθος προχωρά στα μονοπάτια της συνείδησης και μεταμορφώνεται σε βίωμα.