Η αθέατη πλευρά των θαλάσσιων οικοσυστημάτων

Το γαλλικό επιστημονικό γιοτ «Τάρα» μόλις ξεκίνησε το τριετές φιλόδοξο ταξίδι του ανά τον κόσμο, κάνοντας στάση και στην Ελλάδα, σε μια αποστολή που έχει ως στόχο να χαρτογραφήσει, για πρώτη φορά σε παγκόσμια κλίμακα, τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής για τους θαλάσσιους μικροοργανισμούς, όπως το πλαγκτόν, από τους οποίους προήλθαν όλοι οι έμβιοι οργανισμοί του πλανήτη μας.
Το δικάταρτο 60χρονο σκάφος, μήκους 36 μέτρων, ξεκίνησε από το λιμάνι Λοριάν της Βρετάνης, αύριο θα βρίσκεται στη Λισαβόνα και στη συνέχεια θα περιπλεύσει το Γιβραλτάρ και θα εισέλθει στα νερά της Μεσογείου, επισκεπτόμενο διαδοχικά τις παράκτιες χώρες. Στη συνέχεια, μεταξύ άλλων, το επιστημονικό γιοτ θα ακολουθήσει τα ίχνη της ιστορικής πορείας του πλοίου «Μπιγκλ» όπου επέβαινε ο Κάρολος Δαρβίνος, όταν έκανε τις πρώτες παρατηρήσεις του για την εξέλιξη των ειδών την περίοδο 1831-35.
Το ταξίδι θα καλύψει συνολικά περίπου 150.000 χλμ. (81.000 ναυτικά μίλια), σε όλους τους ωκεανούς της Γης (Ατλαντικό, Ειρηνικό, Ινδικό), από τους πόλους μέχρι τους τροπικούς, κάνοντας στάσεις σε περίπου 50 χώρες. Το σκάφος προγραμματίζεται να φτάσει στην Αθήνα στις 27 Νοεμβρίου και αμέσως μετά στη Λάρνακα της Κύπρου στις 4 Δεκεμβρίου. Στόχος του θα είναι κυρίως η μικροσκοπική χλωρίδα και πανίδα που παράγει το 50% του οξυγόνου της Γης. «Χωρίς αυτούς τους μικροοργανισμούς, ποτέ δεν θα είχαμε υπάρξει. Αν εξαφανιστούν, το ίδιο κι εμείς», δήλωσε ο κυτταρικός βιολόγος Ερίκ Καρσεντί, επικεφαλής της επιστημονικής αποστολής, που είναι και επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Βιο-Μοριακού Εργαστηρίου.
Οι θαλάσσιοι μικροοργανισμοί αποτελούν το 90% περίπου της βιομάζας των ωκεανών, απορροφούν την πλειονότητα του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα και παράγουν το μισό οξυγόνο του πλανήτη. Η αποστολή του γιοτ θα εστιάσει ακριβώς σε αυτή την αθέατη πλευρά των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, που αποτελεί τη βάση της θαλάσσιας τροφικής αλυσίδας και είναι ίσως η λιγότερο εξερευνημένη στον χώρο της ωκεανογραφίας.
«Η μέτρηση της επίπτωσης που έχει η υπερθέρμανση πάνω σε αυτούς τους οργανισμούς και η μελέτη του κύκλου του άνθρακα και του οξυγόνου θα μας επιτρέψει να ενσωματώσουμε άγνωστα μέχρι σήμερα στοιχεία στα μελλοντικά μοντέλα πρόβλεψης του κλίματος», δήλωσε ο Καρσεντί, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο.
Η αποστολή, με την ονομασία "Tara-Oceans", είναι η δεύτερη του σκάφους που σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή. Είχε προηγηθεί ένα ταξίδι την περίοδο 2006-2008 για την χαρτογράφηση της υποχώρησης των πάγων στις αρκτικές θάλασσες μεταξύ της Σιβηρίας και της Γροιλανδίας.
Η νέα αποστολή θα απασχολήσει περίπου 100 επιστήμονες, τόσο πάνω στο σκάφος όσο και σε συνεργαζόμενα επιστημονικά εργαστήρια στην ξηρά, που θα αναλάβουν να αναλύσουν τα στοιχεία και τα δείγματα που θα συλλέγει το σκάφος κατά την πορεία του.
Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμα πλήρη εικόνα για τις αντιδράσεις των θαλάσσιων μικροοργανισμών στην υπερθέρμανση λόγω της κλιματικής αλλαγής. Άλλοι οργανισμοί πιθανώς θα ωφεληθούν από τα θερμότερα νερά και θα πολλαπλασιαστούν, ενώ άλλοι θα εξαφανιστούν. Το τι ακριβώς μπορεί να συμβεί, είναι τεράστιας σημασίας, καθώς οι θαλάσσιοι μικροοργανισμοί αποτελούν κύρια τροφή για πολλά άλλα ψάρια και παράλληλα βασική πηγή οξυγόνου.